وبلاگ

مهمترین گیاهان شهدزا و گرده زای ایران

مهمترین گیاهان شهدزا و گرده زای ایران

شرح گیاهان مهم شهدزا و گرده زای ایران از آن جهت اهمیت دارد که زنبورداران باید اطلاعات دقیقی از آنها برای تولید بهتر داشته باشند . ابتدا گیاهانی با شهد و گرده فراوان و به تدریج گیاهانی با شهد و گرده کمتر شرح داده می شود. گیاهانی با شهد و گرده فراوان و پوشش کم وجود دارند که نمی توانند منابع تولیدی قابل توجهی باشند.

از طرفی گیاهانی با شهد و گرده کم و پوشش زیاد مشاهده میشود که شاید شهد و گرده قابل توجهی نداشته باشند ولی شناخت این گیاهان می تواند برای زنبورداران مفید باشند.

 

گیاه شهدزا و گرده زای آلبالو:

مشخصات : درخت کوچکی با ارتفاع حداکثر 10 متر ، پوست تنه آن تیره ، شاخه های جوان ابتدا سبز و سپس قهوه ای ، برگ ها سبز و روشن ، براق ، صاف ، تخم مرغی شکل با قاعده قلبی ، پشت برگ خزی به ابعاد 6-5*8-6 سانتی متر که با دمبرگی به طول 3 سانتی به شاخه ها متصل می شوند . گل ها سفید و معطر ، میوه فت ، تخم مرغی ، صاف ، ابتدا زرد و سپس سرخ و سیاه و ترش مزه است.

 

 

اطلاعات زنبورداری :

شهد خوبی تولید کرده که مورد توجه زنبور عسل است . شهد معطر بوده و ازمحل نوش جای که بین پرچم ها و مادگی قرار دارد تشرح می شود ، مانند گیلاس در اوایل بهار گل داده و گرده تولید میکند که به تقویت کندوهای زنبورعسل کمک می نماید . میزان قند شهد آن براساس گزارش و انسل (1994)،8/25 و یاتون (1959)، 28 درصد است . میزان تولید عسل در هر هکتار بین 25 تا 50 کیلوگرم است.

محل رویش :

در جنگل های ارسباران ، لرستان ، کردستان ، بختیاری ، همدان ، و کرج رویده و بصورت پرورشی در باغ های مناطق مختلف ایران کاشته میشود . اصل آن آسیای صغیر است . در تمام اروپا ( به جز اروپای شمالی ) ، بخشی از اسکاندیناوی ، شمال آفریقا آمریکای شمالی و بطور کلی در اغلب کشورهای معتدل وجود دارد.

تاریخ گل دهی : فروردین

میزان گرده : خوب

رنگ عسل : زرد متمایل به قهوه ای

گیاه شهدزا و گرده زای سیب:

مشخصات : درختی به ارتفاع 10-5 متر ، گل سفید ، صورتی یا قرمز لعلی ، برگ تخم مرغی ، نوک دارو با کرک های مایل به سفید یا خاکستری و مقاوم به سرما ( حتی در برابر سرمای پایین تر از30درجه زیرصفر ) بوده و از درختان بومی آسیا است که در سطح وسیعی در نقاط مختلف جهان با درجه حرارت های مختلف کاشته میشود.بیش از صد نوع مختلف داشته و فقط تعداد کمی از نژادهای اصلاح شده آن توسط باغداران کاشته میشود . عمر درخت سیب تا 200 سال نیز گزارش شده است.

 

 

اطلاعات زنبورداری:

زمانی که شکوفه های سیب پراز شهد بوده و شرایط جوی نیز خوب است ، زنبورها با علاقه زیادی شهد جمع آوری میکنند.قند شهد سیب 2/46 درصد است . گل در اوایل بهار باز شده و ارزش زیادی برای پرورش نسل زنبور عسل دارد.کندوهای قوی میتوانند شهد خوبی از آن برداشت کنند . متوسط زمان گل دهی سیب 9روز است.هوای سرد سبب طولانی شدن و هوای گرم و خشک باعث کوتاه شدن زمان گل دهی سیب میشود.زنبورها حدود 9 صبح گل های سیب را ملاقات میکنند.سیب های پاکوتاه تعداد شکوفه بیشتری دارند و شهد بیشتری تولید میکنند.شهد از پایه ستون پرچم ها ترشح میشود . باغداران نیز برای گرده افشانی سیب به زنبور عسل نیاز دارند.سم پاشی باغ های سیب در زمان گل دهی علاوه بر صدماتی که به شکوفه ها زده باعث مرگ زنبور عسل نیز میشود.برداشت روزانه 5 تا 7 کیلوگرم عسل از باغ سیب برای کندو گزارش شده است.باید توجه داشت که دوره گل دهی سیب کوتاه بوده و هوا در این دوره اغلب برای فعالیت زنبور عسل مطلوب نیست.میزان تولید عسل در هر هکتار بین 0 تا 50 کیلوگرم گزارش شده است.

محل رویش:

دراکثر کشورهای معتدل جهان و همچنین در نقاط مختلف ایران به صورت پرورشی کاشته میشود.در ارتفاع بیشتر از 1400 متر نمی روید.

تاریخ گل دهی:فروردین تا خرداد ( بعضی مناطق تا اردیبهشت )

میزان شهد : متوسط

میزان گرده : خیلی خوب

رنگ عسل : کهربایی روشن
گیاه شهدزا و گرده زای گلابی

مشخصات : این درخت در مناطق سردسیر کوهستانی لطیف و شاداب باقی می ماند . گل ها سفید و دسته ای

 

 

میوه انواع پرورشی آن درشت،مخروطی شکل،گوشت دار،شیرین یا شیرین و ترش و آبدار،در داخل میوه دانه ها قرار دارد.دانه ها شبیه به سیب بوده ولی لعاب ندارند.ریشه عمودی مخروطی و ضخیم به زمین فرو میرود.تکثیر از طریق پیوند بوده،پیوند گلابی روی پایه به بعد از5-4سال میوه می دهند و اگر روی پایه حاصله از بذر پیوند شوند حدود 12 سال بعد میوه میدهند.در زمین ها و خاک های خشک معمولا از سرخ و لیک Aubepine به عنوان پایه مادری استفاده میشود.

اطلاعات زنبورداری :
زمان شکوفایی گل های گلابی زودتر از سیب بوده گل دهی یک هفته طول میکشد.زمان باز ماندن گل کوتاه بوده و زنبورها را چندان به خود جلب نمی کند.زیرا درصد قند شهد گلابی پایین بوده و بین 4 تا 25 درصد است،اگر در همان زمان گل های دگیری باز باشد زنبورها ترجیح می دهند به سراغ گل هایی بروند که میزان قند شهد بالاتری دارند .

نوش جای به صورت 5 منفذ کوچک شکاف مانند در صفحه پهنی بین گلبرگ و پرچم ها است.در واریته Winter Nelis 9/9 درصد ودر واریته Bartlett 9/7 درصد قند دارد . براساس گزارش اسکولین و وانسل با استقرار زنبورعسل در 23 هزار هکتار باغ گلابی در منظقه اروگان،عسل اختصاصی از گلابی به دست نیاورده و آن را بع علت شرایط نامساعد اقلیمی ذکر کرده اند و نتیجه گرفته اند زنبور عسل گلابی را فقط به خاطر گرده ملاقات میکند.گل های گلابی گرده زیادی تولید می کنند.میزان تولید عسل از یک هکتار باغ گلابی بین صفر تا 25 کیلو گرم گزارش شده است. Corner در سال 1946 تعداد 4 کندو برای گرده افشانی یک هکتار باغ گلابی را پیشنهاد کرد.میزان تولید عسل در هر هکتار بین صفر تا 25 کیلوگرم گزارش شده است.

محل رویش:

در مناطق سردسیری کوهستانی و مناطق مختلف ایران از مرطوب و نیمه مرطوب استیپی و نیمه خشک کاشته می شود . گونه های وحشی در مناطق مختلف ایران ، دامنه های البرز و زاگرس می روید.

تاریخ گل دهی : فروردین

میزان شهد : کم

میزان گرده : خوب

رنگ عسل : زرد متمایل به قهوه ای

گیاه شهدزا و گرده زای بادام:
مشخصات :
درختی با ارتفاع 8-6 متر ، ریشه قوی عمودی با تاج مدور که به گیاه امکان میدهد در شرایط نامساعد خاک و رطوبت کم نیز به حیات خود ادامه دهد.برگ ها ساده بیضی،باریک،دراز،نوک تیز،کمی موج دار به رنگ سبزکه در شاخه های تازه سال اول ظاهر میشوند.گل ها صورتی متمایل به ارغوانی با30-10 پرچم که روی شاخه های سال دوم ظاهر میشوند.گل ها قبل از برگ ها و خیلی زود بیرون می آیند.لذا در سالهایی که سرمای زودرس بهاره وجود دارد باعث سرمازدگی آنها میشود.دارای دو واریته عمده است ،بادام شیرین و بادام تلخ همچنین بادام منقا یا بادام کاغذی میباشد.در اوایل تشکیل میوه پوشش خارجی سبز رنگ و گوشت دار پوشیده از کرک میوه را چغاله بادام نامند.تکثیر بادام از طریق پیوند روی پایه بادام و گاهی روی پایه آلو است.این گیاه خاک های آهکی را به خاک های مرطوب و بدون زهشکی ترجیح میدهد.

 

 

 

اطلاعات زنبورداری :

درخت بادام در اوایل بهار خیلی زود به گل می نشیند در اوایل بهار که زنبورها نیاز به تقویت غذایی داشته و وضعیت مناسبی ندارند ارزشمند است.در بعضی از روزها با هوای سرد نامساعد فقط اجازه 1 تا 2 ساعت کار برای زنبور عسل فراهم میشود.معمولا زنبورداران ابتدا به بادامستان کوچ میکنند و پس از برداشت عسل،زنبورهای خود را به باغات پرتغال میبرند.عسل بادام مانند هلو از نظر طعم،کمی تند و زننده بوده و کیفیت خوبی ندارد.زنبورداران از آن فقط برای پرورش نسل استفاده کرده و گاهی آن را با سایر عسل ها مخلوط میکنند..شهد بادام در کنار تخمدان مادگی ترشح میشود و زنبور عسل در تمام روز به جمع آوری شهد میپردازد.
گرده گل را در حوالی ظهر جمع آوری می کند وقتی هوا مساعد نیست زنبورها فقط گل هایی را که نزدیک کندو بوده و گل هایی را که در قسمت های آفتابی قرار دارند ملاقات می کنند به همین دلیل پراکنده ساختن کندوها برای فعالیت یکنواخت آنها مهم است.میزان تولید عسل در هر هکتار بین صفرتا 26کیلوگرم گزارش شده است.

محل رویش :

در کرج،اطراف تهران،قزوین،خراسان،لرستان،کردستان،دشتکوه،میانه،قریه تپه میانه در خیرآباد،بین زنجان تو میانه مناطق مدیترانه ای وآسیای معتدله غربی کاشته میشود.

تاریخ گل دهی:فروردین

میزان شهد : کم

میزان گرده : خوب

رنگ عسل : زرد متمایل به قهوه ای

رنگ گرده : قهوه ای

گیاه شهدزا و گرده زای نسترن

درختچه ای به ارتفاع 3-2متر،شاخه ها کمانی به رنگ سبز تیره،خارها پراکنده خمیده با قاعده پهن،برگ معمولا دارای7-5برگچه صاف و کبود رنگ،دندانه های اره ای نوک تیز کشیده رو به بالا،گاهی روی رگبرگ کمی کرک دار،و رگبرگ های پشت برگچه دارای تارهای غده ای،گل ها سفید یا صورتی به قطر8-2 سانتی متر کم و بیش خزی به طول 5/0-5/2 سانتی متر،میوه گرد تخک مرغی کوزه ای شکل کشیده،صاف با رنگ سرخ تیره یا روشن،محتوی دانه است.قسمت کوزه ای شکل متورم و قرمز رنگ را که میوه کاذب گل سرخ بوده سینورودن می نامند که مصرف دارویی دارد این گیاه دارای واریته های زیادی در ایران است.

اطلاعات زنبورداری :

گل های نسترن گرده فراوان و شهد کمی تولید می کنند که مورد توجه زنبور عسل است.تولید گرده خوب بوده و انتشار وسیع واریته های مختلف آن در کشور دارای اهمیت می باشند.

محل رویش :
درمناطق مختلف دامنه های البرز و دره کرج و زاگرس،در دامنه های کوه الموت قزوین در ارتفاع 2 هزار متری،در مشهد،نیشابور،اخلمد خراسان،در دامنه های دنا،سی سخت فارس،لرستان ، اراک و همدان می روید.

تاریخ گل دهی : خرداد ، تیر

میزان شهد : کم میزان گرده : خوب

گیاه شهدزا و گرده زای هلو:

درختی به ارتفاع 5-4 متر با شاخه های متعدد و زاویه دار،پوست ساقه سبز براق،برگ ها بدون کرک و شفاف در بالا،دارای برآمدگی غده ای،گل ها قرمز یا صورتی به صورت منفرد،دوتایی یا بیشتر،پرچم 15تا30،شاخه ها زیاد،شکل میوه متنوع عموما گرد،سبز روشن ویا طلایی و قسمتی سرخ رنگ،روی سطح خارجی دارای کرک های نمدی است.

 

 

اطلاعات زنبورداری :

گل هلو فوق العاده مورد توجه زنبور عسل است.شهد از نوش جای کوچکی در قاعده جام گل خارج میشود به شکل یک حلقه بین گلبرگ و مادگی قرار دارد و طبق گزارش وانسل ( 1942 ) شهد آن دارای 9/28 درصد قند است.

محل رویش :

درجنگل های شمال غرب آذربایجان به صورت پرورشی می روید در اغلب مناطق ایران کاشته میشود . در اغلب مناطق جهان پرورش داده می شود .

تاریخ گل دهی : فروردین

میزان شهد : کم

میزان گرده : متوسط

رنگ شهد : زرد متمایل به قهوه ای

رنگ گرده : قرمز

گیاه شهدزا و گرده زای توت فرنگی

گیاهی چند ساله با ساقه هوایی ، گسترده روی زمین هنگام تماس با زمین ریشه نابجا تولید کرده از آن محل بوته جدیدی حاصل میشود . برگ به صورت سه برگچه ای و دمبرگ ها همه به یک نقطه وصل شده اند.گل ها به رنک سفید،میوه مرکب شبیه توت ولی بزرگتر،آبدار، نرم شیرین و یا ترش میباشد.تکثیر از طریق بذر بوده و در مخلوطی از ماسه،خاک برگ و خاک در محل نیمه سایه کاشته میشود.پس از ظهر برگ در گل خانه به فاصله 10سانتی متر نشاء شده و در اوایل بهار به فاصله25 سانتی متر کاشته میشوند.میوه در مرداد برداشت میشود.روش دیگر،کاشت پایه هایی از بوته آن در اواسط تابستان است.

 

 

اطلاعات زنبورداری :

زنبورعسل شهد و گرده کمی از این گیاه جمع آوری میکند.تاکنون مطالعات و تحقیقی در این زمینه منتشر نشده است.

محل رویش :

در نواحی کوهستانی و نواحی شمالی به ویژه دامنه های البرز،آذربایجان،قره داغ(حسن بگلو)،عمارلو، داماش و ارتفاعات 2هزار متری می روید.

میزان شهد : کم

میزان گرده : متوسط

رنگ عسل : زرد متمایل به قهوه ای

رنگ گرده : زرد

گیاه شهدزا و گرده زای مرکبات

مرکبات یک کلمه عربی است.اعراب توزیع کننده مهم این دسته از گیاهان در دنیا بودند.مرکز اصلی مرکبات را حوزه هند شرقی و شبه جزیره هند و چین و هندوستان است.مرکبات از زیر خانواده Aurantio deaef بوده . این خانواده با 1600 گونه و ارقام بی شمار در پنج قاره دنیا منتشر شده است.

نیمکره غربی و به خصوص آمریکا از بهترین مناطق تولید مرکبات در دنیا می باشند.منطقه مدیترانه در درجه دوم اهمیت است.نیمکره غربی و به خصوص آمریکا ازبهترین مناطق تولید مرکبات در دنیا می باشند.منطقه مدیترانه در درجه دوم اهمیت است.کشت مرکبات در دنیای متمدن غرب زیاد قدیمی نیست.نارنج به وسیله اعراب به ایران وارد شده احتمالا پرتغال نیز همزمان با آن وارد شده(به نارنج شیرین معروف بوده)سپس در دوره صفویه ارقام بهتری از پرتغال به سواحل جنوبی ایران وارد گردید.انواع دیگر مرکبات از طریق دریای عمان به ایران وارد شده و به نام لیمو عمانی شناخته شده است.عده ای از مرکبات از هند به وسیله مسافرین به جنوب وارد شده است.بعدها از عراق نیز واریته های جدیدی به خوزستان وارد شد.مرکبات شمال بیشتر از روسیه بوده که بعد با ورود از اروپا،لبنان و فلسطین،تنوع بیشتری پیدا کرد.گیاهانی درختی-علفی با برگ های یک درمیان،گل با کاسه مرکب از5-3 کاسبرگ پیوسته،گلبرگ ها جدا به تعداد8-4،پرچم ها زیاد با میله های پهن،میوه با پوست نیم گوشتی درون بر حاوی کرک های متورم و پر از مایع،میوه آبدار،مرکب از چند حجره،هر حجره با کرک های متورم حاوی مایع که دانه در گوشه ای از آن قرار می گیرد.پوست خارجی میوه دارای کیسه هایی پر از اسانس است.از این تیره76 گونه نوشته اند که در ممالک گرم کره زمین می رویند .

پرتغال

مشخصات : درختی با برگ های سبز،گل های سفید ،گل ها و میوه معطر،در درجه حرارت کمتر از 5-4 درجه سانتی گراد زیر صفر در مدت طولانی از بین میرود.ارقام مختلف پرتغال از پیوند شکمی روی پایه های نارنج حاصل از بذر به دست می آید . نهال های بذری دیر بارور بوده ولی پوست میوه نازکتر و طعم شیرین تری دارند.

 

اطلاعات زنبورداری :

گیاهان این خانواده دارای شهد فراوانی بوده و بسیار جاذب زنبورعسل و سایر حشرات می باشند.هرگل در حدود20 میکرو لیتر شهد دارد.گونه های پرتغال،نارنج،لیموترش،گریپ فروت و نارنگی،به ترتیب شهد آنه ا11،15،15،تا18،16،22 درصد قند دارد.در اوایل فروردین زنبورهای عسل تازه از خواب زمستانی بیدار شده معمولا ظعیف و نیاز به تقویت دارند،شهد این گلها به رشد آنها کمک زیادی می نماید.
طبق گزارش تولار وقتی 400 کندو در مدت23روز از شهد گلهای پرتغال استفاده کردند.هر کندو در حدود 30 کیلوگرم عسل جمع آوری نمود و طبق گزارش دیگر یک کندوی قوی در مدت 10 روز توانسته در حدود 80 کیلوگرم عسل از باغ پرتغال جمع آوری نماید.باغ های مرکبات وسیع بوده و زنبورعسل در مدت کوتاهی به منابع شهد و گرده فراوانی دسترسی پیدا می کند،لذا موقع باز شدن شکوفه های پرتغال زنبورداران زیادی به این مناطق کوچ می کنند.عسل پرتغال دارای کیفیت خوب،جرم سنگین و معطر بوده و گرده خوبی دارد.

محل رویش:
در شمال و جنوب ایران در سطح وسیعی کاشته می شود.در مناطق مدیترانه ای با زمستان های نسبتا گرم به صورت پرورشی و زینتی کاشته می شود.

تاریخ گل دهی : فروردین

میزان شهد : خوب

میزان گرده : متوسط

رنگ گرده : آبی روشن

رنگ عسل : زرد روشن

گیاه شهدزا و گرده زای کاسنی:

کاسنی دومین خانواده بزرگ گیاهان گل دار بوده که دارای 20هزار گونه است.غالبا علوفه های یک ساله یا دائمی هستند،گل ها بسیار کوچک و نزدیک به هم در کپه های فشرده که اغلب با یک گل اشتباه میشود،گل ها دو نوع صفحه ای(جام لوله ای)و زبانه ای(جام نواری شکل)گلبرگ مانند در یک سمت می باشند.کپه گل های کاسنی معمولا مرکب از گل های لوله ای بوده که بخش عمده کپه را تشکیل میدهند و گل های زبانه ای در امتداد حاشیه قرار دارند.گل های زبانه ای در چنین کپه هایی غالبا نازا و دانه تولید نمی کنند.

دربرخی گونه ها منحصرا گل های لوله ای یا گل های زبانه ای وجود دارند . پرچم ها با بساک های به هم ملحق شده استوانه ای را در اطراف خامه تشکیل می دهند . تخمدان زیرین ، میوه فندقه و کاسه گل ندارد یا بصورت پر،کرک،خار،یا قلاب تغییر شکل داده که غالبا در انتشار میوه مفید می باشد . مثالی از آن چتر گل قاصد است . از جمله انواع مهم کاسنی خوراکی ، کاهو ، آرتیشو ، سبزی صحرایی ، گل قاصد ، آرتیشو اور و آندیو می باشند . برگ های ترخون به عنوان ادویه مصرف میشود . گل آفتاب گردان معمولی در بسیاری از نواحی دنیا به خاطر داشتن میوه های بیضوی پهن ، دانه غنی به عنوان غذای انسان و حیوانات می باشد . تعداد بسیاری از آنها ، نظیر داودی ، گل آهار ، کوکب ، همیشه بهار و گل جعفری گیاهان زینتی باغی هستند.

بابا آدم ، اوپاتوریوم ، روگوزم به وسیله دام موجب تشنج یا بیماری شیری شده و به وسیله گاو آلوده با مصرف کره چنین شیری به انسان منتقل میشود.گل های کک واش،گونه ای از داودی منبع حشره کش معروفی است . خارشتر ، گل قاصد ، هیئراسیوم ، گزانیتوم و بسیاری دیگر علف هرز می باشند که برای کشاوزان و باغداران مزاحمت ایجاد می کنند.گیاهان گروه کاسنی بسیار تکامل یافته بوده احتمالا تا کرتاسه فوقانی یافت می شوند.
گیاه شهدزا و گرده زای خارشکر

خاردار ، گل های مجتمع به شکل گلوله کروی درانتهای ساقه ، برگ ها دراز با بریدگی عمیق ، نامنظم و دندانه دار به رنگ سبز روشن در انتهای هر برگ خار دیده میشود . نوعی از آن پرورشی با گل های آبی و کروی زیبا در باغ ها کاشته شده وGlobe Thistte نامیده میشود.

اطلاعات زنبورداری :

شهد فرائان و گرده خوبی داشته حشرات زیادی را به خود جلب میکند . زنبور عسل یکی از حشراتی است که این گیاه را بسیار مورد توجه قرار داده وشهد خوبی از آن جمع آوری می نماید.عسل خارشکر دارای کیفیت خوبی است.میزان تولید عسل در هکتار از E.Sumnutatus بین 100 تا 200 و

e.Sphaerocephalus بین 200 تا 500 کیلوگرم گزارش شده است.

 

محل رویش :

دراطراف تهران ، دامنه های البرز ، دماوند ، شیراز ، نائین،میشو داغ ، تبریز ، زنجناب ، غرب در دامنه های کوه پرو و در گلپایگان ، تفرش ، اشتران کوه و کرمان دیده می شود . در اروپا ، آسیا و آفریقا انواع گیاهان خارشکر انتشار دارد.

تاریخ گل دهی

میزان شهد : نسبتا خیلی خوب

میزان گرده : متوسط

برای سفارش انواع عسل طبیعی و کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره های 02191015537 و 09385353552 تماس حاصل فرمایید. در ضمن برای سفارش اینترنتی به قسمت فروشگاه آراماس مراجعه نمایید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *